Historia Hymnu ZHP

Pierwszym hymnem harcerskim była „Rota” Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór został skomponowany z okazji Zlotu Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” zorganizowanego w Krakowie w dniach 14-17 VII 1910 roku w związku z przypadającą 500. rocznicą Bitwy pod Grunwaldem. Jej tekst, wraz z życzeniem przyswojenia przez wszystkich skautów, został opublikowany w trzecim numerze „Skauta” z 15 XI 1911 roku. W kolejnych latach „Rota” była publikowana m.in. na harcerskich drukach, widokówkach i w śpiewnikach.

Tekst obecnie obowiązującego Hymnu ZHP powstał na podstawie dziewięciozwrotkowego wiersza Ignacego Kozielewskiego „Wszystko, co nasze, Ojczyźnie oddamy”, opublikowanego w pierwszym numerze lwowskiego „Skauta” z 15 X 1911 roku. Do pierwszej zwrotki Olga Drahonowska (późniejsza żona Andrzeja Małkowskiego) dopisała – za zgodą autora wiersza – refren, dostosowując rymy i cały utwór do melodii rewolucyjnej pieśni „Na barykady ludu roboczy” (prawdopodobnie autorstwa Ignacego Rzońcy). Z relacji O. Drahonowskiej dowiadujemy się, że pieśń ta od roku 1905 była popularna i śpiewana w całym Lwowie. Z tej przyczyny O. Drahonowska postanowiła dostosować słowa wiersza i refrenu do melodii i rytmu tej właśnie pieśni. W tej formie pod tytułem „Marsz Skautów” utwór został opublikowany w 23. numerze czasopisma „Skaut” z 15 IX 1912 roku. W kolejnych latach pieśń pod różnymi tytułami („Wszystko, co nasze”, „Marsz harcerzy”) drukowana była w śpiewnikach harcerskich, zawierając zmienioną pierwszą, trzecią i czwartą zwrotkę wiersza I. Kozielewskiego, a niekiedy także zwrotki autorstwa O. Drahonowskiej-Małkowskiej.

W świadomości harcerek i harcerzy uznanie pieśni „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy” za Hymn ZHP następowało stopniowo, między rokiem 1928 a 1934. O. Drahonowska-Małkowska twierdziła, że pieśń „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy” stała się Hymnem ZHP 10 X 1931 roku, kiedy to niezwykle uroczyście obchodzono we Lwowie 20-lecie harcerstwa lwowskiego.

I tak jak „Rota” nie stała się Hymnem ZHP na mocy oficjalnej decyzji władz ZHP, tak identyczny los spotkał pieśń „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy”. Obydwie pieśni zyskały swe szczególne miano poprzez wykonywanie w ważnych i podniosłych chwilach, co spowodowało ich spopularyzowanie w organizacji. Dopiero Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich, obradujący w Łodzi w dniach 8-10 XII 1956 roku, oficjalnie ustanowił pieśń „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy” Hymnem ZHP.

Obecnie, zgodnie ze Statutem ZHP, Hymnem ZHP jest pierwsza zwrotka pieśni wraz z refrenem.

Warto przypomnieć, że 1 VIII 1943 roku Tomasz Jaźwiński skomponował utwór traktowany w latach 1943-1945 jako Hymn Szarych Szeregów („I iść będziemy w Polskę szarymi szeregami…”).

Podczas VI Zjazdu ZHP, który odbył się w Warszawie w dniach 28-29 III 1977 roku wprowadzono do hymnu harcerskiego dodatkową zwrotkę i refren autorstwa Jerzego Majki („Socjalistycznej, biało-czerwonej…”), będącą w zamyśle autora symbolem związku tradycji z nowoczesnym, socjalistycznym charakterem organizacji. Jednak już kolejny, VII Zjazd ZHP obradujący w Warszawie w dniach 15-18 III 1981 roku postanowił o usunięciu nowo wprowadzonej zwrotki i refrenu.

Pieśń ta jest hymnem także w innych organizacjach harcerskich działających w Polsce i poza jej granicami.

Tekst oraz zapis nutowy Hymnu ZHP: