Obchodzimy dziś Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. Powiedzieć, że w ZHP idee wolontariatu – czyli ochotniczej, dobrowolnie wykonywanej pracy na rzecz innych i wspólnego dobra są ważne, to zdecydowanie za mało! Od paru lat coraz częściej słyszy się jednak o wypaleniu aktywistycznym – zjawisku podobnym do wypalenia zawodowego, ale dotyczącym działalności pozazawodowej, głównie w organizacjach pozarządowych i lokalnych społecznościach.

Dlatego dzisiaj przychodzimy do was z krótkim poradnikiem od ekspertek – psycholożek ze Strefy Pomocy ZHP o tym, jak zacząć planowanie wolontariatu. W ZHP działa 12 000 instruktorów-wolontariuszy – mamy nadzieję, że nasze doświadczenie będzie dla was przydatne!

1. Oceń swoje możliwości. Ile czasu możesz poświęcić na wolontariat, żeby nie zaniedbać swoich podstawowych obowiązków? Jak dobrze znasz swój organizm? Jak reagujesz w trudnych sytuacjach? Zadbaj o siebie i swoich współpracowników, wybierając takie pole służby, które nie sprawi, że sam, sama będziesz potrzebować ratunku. Każdy ma jakieś ograniczenia i limity, te granice można czasem delikatnie przesuwać, ale nie przeskakiwać.
2. Sprawdź potrzeby. Pomoc nie ma zaspokajać poczucia własnej wartości, ale stworzyć lepsze warunki dla kogoś, kto tego potrzebuje. Tropmy miejsca, w których możemy być potrzebni. Tylko wtedy będzie to prawdziwa relacja pomocy, a nie pompowanie sobie dobrego humoru. Osoby wspomagane nie zawsze wpiszą się w klucz naszych oczekiwań, koncentracja na ich potrzebach, sprawdzenie co faktycznie jest przydatne, pozwoli skupić się na działaniu.  
3. Znajdź zadanie dla siebie i działaj. Podejmując się działań, zwróćmy uwagę na to, czy mamy przestrzeń na ich wykonanie. Czas, zdrowie, umiejętności, odpowiedni sprzęt czy wsparcie z zewnątrz. Jeśli wskutek wolontariatu miał(a)byś stracić pracę, zawalić rok na studiach albo przegapić ważne wydarzenia w życiu najbliższych osób, to warto zastanowić się nad inną organizacją podziału zadań. Odpowiedzialność za innych nie zrekompensuje braku odpowiedzialności za siebie samego.  
4. Przygotuj się. Kiedy już zdecydowałeś/aś się na podjęcie wolontariatu warto zaplanować czas na właściwe przygotowanie się do niej, na przykład zbierając informacje na temat potrzeb i specyfiki pracy w takich warunkach. Ważne jest też poznanie zadań, które czekają cię na miejscu. Warto wcześniej nawiązać kontakt z osobą, która koordynuje te działania, by nie być zaskoczonym tym, co cię czeka.  

Okazuje się, że osoby, które są zaangażowane osobiście w realizację celu, przekonane o słuszności idei, w którą decydują się zainwestować swoje siły, są narażone na wypalenie w znacznym stopniu. Recepty nie należy jednak szukać w zaprzestaniu działalności, a w jej rozsądnym, zrównoważonym planowaniu.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2022-2033.