Jak pracować z kadrą wspierającą?

Nowy System Pracy z kadrą (SPzK) wyraźnie podkreślił potrzebę działania kadry wspierającej w organizacji. Wcześniej wprawdzie mieliśmy w systemie kadrę specjalistyczną ale nie było wydzielonych narzędzi wspierających rozwój i motywację tej kadry. Kluczem do określenia tej grupy jest rola jaką osoby dorosłe – starszyzna odgrywają w organizacji. Jesteśmy teraz bardziej otwarci na to by Ci, którzy nie chcą być instruktorami zostawali i wspierali działania wychowawcze. To wsparcie jest niezwykle potrzebne – możemy zyskiwać i na profesjonalizacji działań nie związanych ze specyfiką Harcerskiego Systemu Wychowawczego (promocja, finanse etc.) i na odciążaniu instruktorów którzy często pod wpływem zbyt wielu obciążeń odchodzą z organizacji lub zaniedbują jakość działań. Dzięki temu też powinniśmy mieć więcej instruktorów, którzy będą mogli skoncentrować się na pracy wychowawczej.

Gdzie pozyskiwać tę kadrę?

Najbardziej naturalną grupą pozyskiwania kadry wspierającej będą wędrownicy, którzy ukończyli 21 lat i pozostają w organizacji jako starszyzna i nie chcą być instruktorami. Oni już wiedzą na czym polega harcerstwo. Osoby starsze, często powracające do ZHP po latach lub po prostu chętnie działające na rzecz ZHP mogą pomóc w dziedzinach, z którymi są związane zawodowo –ich przewagą jest doświadczenie zawodowe zdobyte poza harcerstwem.

Czy funkcje wspierające mogą pełnić też instruktorzy?

„Instruktorzy mogą także pełnić funkcje kadry wspierającej, o ile posiadają
w tym zakresie odpowiednie umiejętności lub wiedzę specjalistyczną.” To znaczy, że wymagamy od każdego, też od instruktora by zajmując się finansami czy promocją znał się na tym, był kompetentny i przygotowany do roli jakiej się podejmuje. Harcerstwo nie powinno zgadzać się na bylejakość czy zwyczajną akceptację niewiedzy – stąd nawet gdy ktoś jest harcmistrzem powinien się przygotować do roli szefa promocji, o ile chce taką rolę pełnić. Oczywiście w związku z tym, że wiedza w tym zakresie jest wiedzą uniwersalną, nie związaną ze specyfiką harcerstwa (np. unikatową metodą) nie ma znaczenia czy ktoś zdobędzie te kwalifikacje w ZHP czy poza.

Jak kształcić kadrę wspierającą?

„Kształcenie kadry wspierającej jest procesem, w którym określone treści przygotowujące do realizacji wybranych zadań przekazywane są za pomocą odpowiednio dobranych form.” Po pierwsze analogicznie do tego, jak w przypadku kadry instruktorskiej gdzie ważne jest by kształcili wybitni instruktorzy, tak tu ważne jest by kształcili specjaliści z danej dziedziny. Dobrze by w kształceniu tej kadry brali udział nie tylko teoretycy, ale przede wszystkim praktycy. Bo praktyczne podejście jest dziś uznawane nie tylko jako filar kształcenia instruktorskiego, ale też kształcenia specjalistycznego. Studium przypadku czy praktyczne realizowanie zadań najskuteczniej przygotuje do działania w danym zakresie. „Zadaniem przełożonych jest przede wszystkim przygotowanie kadry wspierającej do pełnienia funkcji przed jej podjęciem. Przeszkolenie kadry wpierającej do funkcji może odbywać się w formie pracy indywidualnej, szkoleń wewnętrznych organizacji oraz szkoleń zewnętrznych. Przeszkolenie kadry wspierającej musi zawierać podstawowe informacje o celach
i metodach pracy ZHP.” Skąd zapis o celach i metodach pracy w ZHP? Chyba większości z nas nie trzeba przekonywać, że by prowadzić finanse czy np. naszykować narzędzia promocyjne nie trzeba być instruktorem. Jednak podstawowa wiedza o sposobie działania organizacji, o celach wychowawczych i naszych wartościach, o uczeniu w działaniu jest konieczna by sprawnie i skutecznie wspierać działania harcerskie.

„W zakresie kształcenia kadry  wspierającej Główna Kwatera ZHP odpowiada za cykliczną organizację szkoleń lub warsztatów  osób zajmujących się promocją, PR i rzeczników prasowych oraz księgowych i osób odpowiedzialnych za pozyskiwanie środków finansowych oraz osób pełniących funkcję członków organów kontrolnych podmiotów zależnych od ZHP. Szkolenia te nie są obligatoryjne dla kadry posiadającej wykształcenie lub doświadczenie w tym zakresie, uzyskane poza ZHP.

Możliwe jest delegowanie uprawnień do prowadzenia kursów do niższych jednostek organizacyjnych, jeżeli jednostki te spełniają określone standardy dotyczące kadry kursu i liczby uczestników.„

Jaką ścieżką rozwoju może iść kadra wspierająca?

Kadra wspierająca może korzystać z narzędzia dobrowolnego jakim są Indywidualne Ścieżki Rozwoju. Może w ramach tych ścieżek planować swój rozwój, też specjalistyczny. Może to robić poza organizacją jak i wykorzystując narzędzia opracowane dla kadry wspierającej a w tym Miana Kadry Wspierającej i Mapę kompetencji. Tak jak Stopnie Instruktorskie zapewniają coraz większy rozwój instruktora-wychowawcy tak Miana Kadry Wspierającej (które GK ZHP powinna opracować do dnia 31 marca 2018 r) będą ścieżką rozwoju w zakresie „zagadnień wspierających działanie wychowawcze organizacji, takich jak np. promocja, finanse, zarządzanie majątkiem”. Mogą one być drogą rozwoju kompetencji specjalistycznych też dla instruktorów, którzy postanowią pełnić służbę na rzecz organizacji w roli kadry wspierającej.  Miana mają być połączeniem stopnia kompetencji określonego w ramach mapy kompetencji w powiązaniu z obszarem „wiedzy o ZHP i Harcerskim Systemie Wychowawczym”. Mapa kompetencji  ma zaś w rozbiciu na poszczególne specjalności określać poziom wiedzy i umiejętności z danej specjalizacji. Oczywiście by tak było poszczególne kompetencje muszą określać specjaliści z danej dziedziny – fachowcy posiadający wiedzę i doświadczenie w danym zakresie. dobrze

Jak możemy doceniać kadrę wspierającą?

Instruktorzy podczas konsultacji SPzK bardzo oczekiwali konkretnego sposobu na docenianie kwalifikacji i zaangażowania kadry wspierającej. Podstawowym narzędziem są tu wprowadzane do organizacji miana. Jednak w ramach systemu odznaczeń i wyróżnień doszedł też nowy sposób na wyrażanie uznania m.in. kadrze wspierającej – jest to „Medal wdzięczności” nadawany osobom szczególnie zasłużonym dla wspierania i rozwoju ZHP decyzją Przewodniczącego ZHP. Oczywiście jak w każdym działaniu dorosłego i świadomego człowieka kluczowe znaczenie ma tu motywacja wewnętrzna na którą duży wpływ ma atmosfera czy poczucie wspólnoty celów w danej grupie. Stąd narzędzia pracy z kadrą specjalistyczną mają charakter dobrowolny.

Najważniejszym elementem pracy z kadrą specjalistyczną jest kształtowanie świadomości celów ZHP – tego, że wychowanie jest głównym celem harcerstwa. Ważne jest też uświadamianie roli jaką w naszej organizacji ma zarządzanie przez wartości, w zgodzie z deklarowanymi wartościami oraz przekazywanie wiedzy i umiejętności specjalistycznych dla wspierania wszechstronnego rozwoju każdego członka ZHP.  

hm. Jolanta Kreczmańska

wiceprzewodnicząca ZHP