Czym jest ślad cyfrowy?
W obecnych czasach coraz częściej słyszymy pojęcie „ślad cyfrowy”. Ale co to właściwie znaczy? Otóż to wszystkie dane, które zostawiamy po sobie w Internecie – wyszukiwania, posty, komentarze, odwiedzane strony. Niestety, część tych informacji może być osobista i łatwo dostępna dla obcych osób, które nie powinny ich móc śledzić.
Właśnie dlatego tak ważne jest, by już od najmłodszych lat uczyć dzieci ostrożnego korzystania z sieci. Co możesz zrobić jako rodzic? Nie martw się – przygotowaliśmy dla ciebie 9 prostych porad, które pomogą zadbać o cyfrowe bezpieczeństwo twojego dziecka.
1. Zadbaj o odpowiedni wiek
Sprawdź, z jakich platform korzysta twoje dziecko i czy są one dostosowane oraz dozwolone dla jego wieku. Wiele serwisów społecznościowych ma ograniczenia wiekowe nie bez powodu – chodzi o bezpieczeństwo. Warto poczekać, aż dziecko będzie gotowe do świadomego korzystania z sieci.
2. Usuń zbędne informacje
Aby mieć kontrolę nad śladem cyfrowym zrób i regularnie powtarzaj przegląd danych o dziecku dostępnych online. Usuń te, które nie powinny się tam znajdować, np. adres, numer telefonu, data urodzenia, nazwa szkoły. Porozmawiaj z dzieckiem o tym, co publikuje i zachęcaj do usuwania nieodpowiednich postów oraz nieużywanych kont.
3. Sprawdź ustawienia prywatności
Zadbaj o to, by dziecko wiedziało, jak kontrolować, kto widzi jego treści. Naucz je podstawowych ustawień prywatności – kto może oglądać posty, wysyłać wiadomości czy komentować.
Pamiętaj, że publiczne posty mogą być widoczne dla wszystkich, którzy wyszukają twoje dziecko w mediach społecznościowych. To ważne, aby zwracać uwagę na to, co jest dostępne dla tak szerokiej grupy odbiorców.
4. Uważaj na to, co jest udostępniane
Pamiętaj, że w sieci nic nie ginie. Nawet usunięty post nie daje gwarancji, że treść zniknęła z Internetu, bo mogła być skopiowana lub zarchiwizowana. Tłumacz dziecku, że warto porządnie się zastanowić, zanim coś opublikuje, bo może to mieć konsekwencje w przyszłości. To kolejna dobra praktyka w dbaniu o ślad cyfrowy.
5. Bądź gotowy do pomocy
Rozmawiaj z dzieckiem o tym, co robi w Internecie i jak się z tym czuje. Zachęcaj, by mówiło o każdej sytuacji, która je zaniepokoi – szczególnie o niepokojących wiadomościach i komentarzach.
Przypominaj mu o tym, że zawsze powinno zwracać się w takich sytuacji do zaufanej osoby dorosłej. Nie ignoruj niepokojących oznak. Wzajemne zaufanie jest bardzo pomocne we wspólnym dbaniu o ślad cyfrowy.
6. Ostrożnie z lokalizacją
Uważaj, gdzie i kiedy dziecko udostępnia informację o swojej lokalizacji. Takie dane mogą być wykorzystane przez osoby niepowołane. Warto włączyć automatyczne wyłączanie lokalizacji w aplikacjach społecznościowych.
7. Kontroluj oznaczenia
Zwracaj uwagę na to, w jakich postach i zdjęciach dziecko jest oznaczone. Wszystkie publikacje, nawet te, których nie przygotowujemy samodzielnie, mają wpływ na ślad cyfrowy. Ucz je, że zwłaszcza jeżeli czuje się niekomfortowo, ma prawo usunąć oznaczenia lub poprosić o to osoby, które je opublikowały.
8. Obserwuj aktywność
Przeglądaj razem z dzieckiem jego profil – to dobra okazja do rozmowy o bezpieczeństwie i ewentualnym usunięciu ryzykownych treści. Regularna rozmowa i zainteresowanie są najlepszą ochroną.
9. Reaguj na problemy offline
Zachęcaj dziecko, by w razie wątpliwości przyszło do ciebie. Jeśli coś je martwi – działaj od razu. Wspólne usunięcie postu, zgłoszenie niebezpiecznego konta czy zmiana ustawień mogą naprawdę pomóc.
Chcesz wiedzieć więcej?
Jeżeli chcesz jeszcze lepiej wspierać bezpieczeństwo swojego dziecka w sieci, koniecznie obejrzyj zapis z webinaru z Dr. Tomaszem Rożkiem na temat dezinformacji: kliknij tutaj lub obejrzyj poniżej.
Dowiedz się więcej o webinarze w tym artykule.
Zachęcamy także do odsłuchania najnowszego odcinka naszego podcastu „Iskierka”, dzięki któremu dowiesz się, jak uchronić swoje dziecko przed pułapkami w Internecie: kliknij tutaj.
Czuwaj w sieci – kampania ZHP na rzecz cyfrowej uważności
„Czuwaj w sieci” to ogólnopolska kampania edukacyjna Związku Harcerstwa Polskiego, której celem jest wzmocnienie cyfrowych kompetencji dzieci, młodzieży, rodziców oraz osób pracujących z młodymi ludźmi.
Kampania stanowi nową formę harcerskiej służby – tym razem w świecie online, gdzie fałszywe informacje, oszustwa i cyfrowe zagrożenia stają się coraz powszechniejsze. ZHP, zgodnie ze swoją ponadstuletnią tradycją wychowywania odpowiedzialnych obywateli, podejmuje się misji edukacyjnej, pokazując, że uważność w sieci to umiejętność, którą można rozwijać.
Inicjatywa nie straszy, lecz wzmacnia – poprzez pozytywne podejście, atrakcyjne materiały edukacyjne i poczucie sprawczości, zachęca do świadomego i bezpiecznego korzystania z Internetu. Kampania oferuje m.in. animacje, quizy, filmy, podcasty, scenariusze lekcji i poradniki – wszystkie dostępne bezpłatnie na stronie zhp.pl/czuwaj-w-sieci.
ZHP – umiejętności na całe życie
Związek Harcerstwa Polskiego to największa w Polsce młodzieżowa organizacja, która zrzesza ponad 115 000 członków. Od ponad 100 lat ZHP wspiera rozwój dzieci i młodzieży, kształtuje proaktywną postawę oraz umożliwia zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych w dorosłym życiu. Dzięki codziennemu zaangażowaniu ponad 16 000 instruktorów-wolontariuszy, ZHP oferuje nie tylko wyjątkowe harcerskie wyjazdy, ale także różnorodne aktywności pozalekcyjne, które odbywają się przez cały rok.
Kultywowanie wartości takich jak przyjaźń, przygoda, rozwój i obywatelskość sprawiają, że harcerstwo odpowiada zarówno na aktualne potrzeby młodych ludzi, jak i na wyzwania współczesnego świata. ZHP jest również jednym z aktywnych członków-założycieli Międzynarodowej Organizacji Ruchu Skautowego WOSM, która skupia ponad 57 mln skautów na całym świecie oraz oraz Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek WAGGGS, która skupia ponad 10 mln skautek w ponad 150 krajach świata.
Kampania społeczna ZHP „Czuwaj w sieci” w ramach zadania „Bądź gotów” realizowana jest przez Związek Harcerstwa Polskiego i finansowana ze środków Ministerstwa Edukacji w ramach programu „Edukacja na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego” na rok 2024/2025.
