Druhny i Druhowie,

XXXIX Nadzwyczajny Zjazd ZP zmienił treść dziesiątego punktu Prawa Harcerskiego. Ta zmiana wytworzyła zobowiązanie do zmiany komentarza do Prawa Harcerskiego. Można było zmienić komentarz tylko w tym zakresie, ale można było również podejść do tematu kompleksowo. Przez Związek w tej kadencji przetoczyła się dyskusja, wywołana decyzjami XXXVIII Zjazdu ZHP, nad brzmieniem całego Prawa Harcerskiego. Ta dyskusja nie dotyczyła tylko różnych wersji niektórych punktów prawa czy też redakcji całkiem nowych punktów, ale także, a może przede wszystkim wartości, jakie są dla każdego harcerza jak i organizacji najważniejsze. To była bardzo ważna i wartościowa dyskusja. Nie doprowadziła ona do głębszych zmian Prawa Harcerskiego, Zjazd ZHP podjął decyzję o pozostawieniu dziewięciu punktów Prawa Harcerskiego w tradycyjnej formie.  Z szacunku jednak dla wniosków płynących z przeprowadzonej dyskusji razem z konwentem Rady Naczelnej postanowiłem zaproponować nowy komentarz do obowiązującego Prawa Harcerskiego, aby uwzględniał najważniejsze wartości czy też zagrożenia wskazywane w tej dyskusji. To subiektywny wybór, dlatego forma Komentarza Przewodniczącego wydaje się być najbardziej odpowiednia. Poddaliśmy tę propozycję pod konsultację członkom Rady Naczelnej i Głównej Kwatery podczas ostatniego w tej kadencji posiedzenia RN ZHP. Zaproponowane poprawki staraliśmy się uwzględnić i cieszy nas życzliwe przyjęcie zaproponowanego Komentarza.

Komentarz napisany jest w formie męskiej, tak jak samo Prawo Harcerskie. Proszę zatem Szanowne Druhny, aby wszelkie sformułowania dotyczące harcerza odczytywały jako dotyczące również harcerki.

Czuwaj!

hm. Dariusz Supeł
Przewodniczący ZHP

1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.

Prawo Harcerskie jest dla harcerza drogowskazem postępowania w codziennym życiu, ono determinuje jego zachowanie i sposób działania. To gotowość do wyruszenia na harcerski szlak, z otwartością do poszukiwania czegoś więcej oraz otwartością wobec drugiego człowieka z wszystkimi jego zaletami i słabościami, będąc stale gotowym do niesienia pomocy każdemu, który jej potrzebuje.  Harcerz sumiennie i rzetelnie spełnia swoje obowiązki, jakie nakłada wyznawana przez niego religia. Harcerz jest świadom swoich zobowiązań wobec najbliższych oraz wobec wspólnoty harcerskiej, lokalnej i polskiej. Pracuje na rzecz dobra wspólnego i swojej lokalnej społeczności.  Jest zaangażowanym obywatelem i dobrym Polakiem.

2. Na słowie Harcerza Polegaj jak na Zawiszy.

W powszechnej w obecnym świecie erozji języka, braku odpowiedzialności za wypowiadane słowa i podejmowane zobowiązania, szczególnego znaczenia nabiera ta od zawsze harcerska cnota – prawdomówność i odpowiedzialność. Harcerz musi być nie tylko odpowiedzialny za to co mówi, ale przede wszystkim za to, jak realizuje wypowiadane obietnice, zobowiązania, przyrzeczenia. To odpowiedzialność także za to, w jaki sposób formułuje swoje opinie, oceny o innych, przedstawia fakty, buduje komunikat. Język, którym posługuje się harcerz jest wolny od agresji, nienawiści, złości.

3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.

Harcerz jest wrażliwy na potrzeby drugiego człowieka i gotowy do służby na jego rzecz. Swoje zdolności i umiejętności wykorzystuje wspierając innych w potrzebie, niesie bezinteresowną pomoc służąc dobru wspólnemu. Chęć niesienia pomocy innym towarzyszy harcerzowi w każdej chwili. Wypełniając ją jest gotów ponosić trudy i pokonywać przeszkody. Aktywnie obserwuje otaczający go świat, a następnie chętnie działa na jego rzecz. Pożyteczność harcerza przejawia się w jego otwartości oraz tym, że jego działania są zawsze przemyślane i aktywne.

4. Harcerz w każdym widzi bliźniego a za brata uważa każdego innego harcerza.

Dla harcerza każdy człowiek jest ważny. Obca jest mu obojętność, pogarda dla słabszych, chorych, wykluczonych społecznie. Harcerz dostrzega drugiego człowieka i stara się go zaakceptować z jego słabościami, odmiennościami i odnajduje w nim dobro.

Akceptuje ludzi o innych poglądach, orientacji, wyznawców odmiennych religii, filozofii i przekonań, dostrzega bogactwo wynikające z różnic kulturowych i odmiennych tradycji.

Harcerz należy do wielkiej rodziny skautowej i przyjmuje jej wielokulturowość jako dar, bez względu na kolor skóry, religię czy pochodzenie. Jest otwarty na innych, szanuje ich i stara się zrozumieć.

5. Harcerz postępuje po rycersku.

Postępować po rycersku to znaczy być człowiekiem honoru. Mieć odwagę i siłę przeciwstawiać się złu, przemocy, nietolerancji. Postępować po rycersku to znaczy zajmować stanowisko w słusznej sprawie, nie chować głowy w piasek gdy komuś dzieje się krzywda. Przyjmować odpowiedzialność za swoje czyny. Postępować po rycersku, to także śmiało głosić i bronić swoich wartości i przekonań, a także otwarcie przyznawać się do błędów i pracować nad sobą. Postępować po rycersku to być uprzejmym, szanować starszych i słabszych.

6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.

Człowiek jest częścią przyrody. Życie w zgodzie z nią i szacunku dla niej jest wpisane w jego rozwój. Harcerz jest wrażliwy na otaczający świat przyrody, konsekwentnie stara się przyczyniać do jej ochrony. Harcerz rozsądnie korzysta z natury, umiejętnie wykorzystuje energię, wodę, racjonalnie gospodaruje odpadami. Poprzez kontakt z przyrodą, korzystanie z jej piękna i zasobów, harcerz coraz lepiej ją poznaje i rozumie. Wszędzie tam, gdzie przyroda jest zagrożona, harcerz staje w jej obronie. W czasach wielkich szkód w przyrodzie wywołanych działalnością człowieka, odpowiedzialność za dar natury, który jest darem nam powierzonym, jest dla harcerza odpowiedzialnością szczególną.

7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i swoim przełożonym.

Posłuszny i karny jest harcerz w pierwszej kolejności wobec siebie i zasad zawartych w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. To one nakazują szacunek do drugiego człowieka. W swoim życiu harcerz pełni różne role. Jest więc najpierw dzieckiem i młodym człowiekiem, a potem rodzicem, podwładnym i przełożonym. Umiejętność akceptowania hierarchii w życiu społecznym, wykonywanie powierzonych obowiązków, docenianie roli, wiedzy i doświadczenia tych, którzy w różnych momentach mogą być przełożonymi lub podwładnymi, to duże wyzwanie. Tak rozumiane karność i posłuszeństwo budują ład społeczny. Pozwalają czerpać z wiedzy i doświadczeń starszych pokoleń. Harcerz wszystkie polecenia i zadania wykonuje po niezbędnej refleksji.

8. Harcerz jest zawsze pogodny.

Pogoda ducha i zadowolenie powinny towarzyszyć harcerzowi w całym jego życiu. Optymizm, wiara, pozytywne emocje budują człowieka gotowego na wyzwania. Ta dobra energia i poczucie humoru dają harcerzowi siłę w chwilach trudnych. Radość z życia, umiejętność doceniania tego co się ma, szukanie pozytywów i wyciąganie wniosków na przyszłość z tego co się nie udało, to postawa dobrego harcerza. To znajdowanie w każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji jej pozytywnej strony, nie poddawanie się. Znajdowanie siły i pogody ducha w wartościach, w które wierzymy i w naturalnej dobroci drugiego człowieka.

9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.

Harcerz jest oszczędny i ofiarny to znaczy, że ma umiejętność gospodarowania posiadanymi zasobami w sposób racjonalny. Harcerz jest oszczędny bez względu na swój status materialny, szanuje wspólne dobro, z którego korzysta. Z jednakową troską traktuje dobra własne jak i wspólne. Harcerz jest ofiarny, gotów się dzielić nie tylko swoimi dobrami materialnymi, ale także swoim czasem, wiedzą, umiejętnościami i talentami. Harcerz, nie marnuje czasu na bezcelowe zajęcia. Planuje swój czas i przyszłość, by w optymalny sposób wykorzystać swoje zdolności i predyspozycje.

10. Harcerz pracuje nad sobą, jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, jest wolny od nałogów.

Harcerz niezależnie od wieku, stopnia czy funkcji dba o swój rozwój fizyczny, duchowy, intelektualny, społeczny i emocjonalny. Stosuje ich właściwe proporcje dostosowując do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości. Praca nad własnym rozwojem pozwala mu być człowiekiem gotowym na podejmowanie wyzwań, jakie niesie z sobą dzisiejszy świat. Myśli, słowa i czyny harcerza są spójne. Harcerz odpowiedzialnie wybiera między dobrem a złem. Szanuje drugiego człowieka – w tym jego intymność i seksualność. Nieustannie odrzuca nałogi, które osłabiają ducha i ciało, ćwicząc tym samym siłę swego charakteru. Świadomy i dobrowolny wybór abstynencji od alkoholu, tytoniu i narkotyków i innych środków odurzających pozwala harcerzowi na panowanie nad własnymi słabościami, a zarazem dzięki takiej postawie na skuteczne przeciwdziałanie nałogom w społeczeństwie. Wystrzega się jakiejkolwiek nienawiści w mowie, uzależnienia od czegokolwiek i umiarkowanie korzysta z rozrywek.