W wydarzeniu uczestniczyła Naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego – hm. Martyna Kowacka, która zabrała głos w panelu dotyczącym przygotowania społeczeństwa na sytuacje kryzysowe. Dyskusję moderowała Maria Zuber – szefowa Emergency Response Coordination Centre przy Komisji Europejskiej, a panelistkami – obok przedstawicielki ZHP – były:

• Anna Szczepanik – Zastępczyni Dyrektora ds. Rozwoju Społecznego, Polski Czerwony Krzyż (PCK),

• Zofia Kwolek – przedstawicielka Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM),

• Wiktoria Kinik – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (Empowering Children Foundation),

• Kamila Kadzidłowska – Ruch społeczny i Fundacja Rodzice dla Klimatu (Parents for Future Poland),

• Paul Barach – przedstawiciel ASPHER (Association of Schools of Public Health in the European Region), grupa ds. wojny i zdrowia publicznego.

Harcerstwo jako przestrzeń edukacji kryzysowej i społecznego wsparcia

Panel pt. Preparing society for crises dotyczył działań organizacji pozarządowych w edukacji społecznej, psychoprofilaktyce i zarządzaniu kryzysowym. Głos hm. Martyny Kowackiej wybrzmiał, podkreślając wieloletnie doświadczenie ZHP w działaniach profilaktycznych i interwencyjnych:

„ZHP koncentruje się na kształceniu młodych ludzi w zakresie kluczowych kompetencji życiowych – poprzez warsztaty, obozy i służbę na rzecz społeczności. Uczymy m.in. przywództwa, pracy zespołowej, rozwiązywania problemów i odporności psychicznej, a także technik praktycznych jak pierwsza pomoc, komunikacja czy nawigacja.”

To, co wyróżnia ZHP, to połączenie wiedzy i umiejętności z kształtowaniem postaw opartych na wartościach – takich jak solidarność, odpowiedzialność i służba. Jak zaznaczyła naczelniczka ZHP:

„Posiadanie umiejętności to jedno, ale równie ważne jest odpowiednie nastawienie. Harcerstwo nie tylko uczy praktyki, ale również rozwija charakter i etykę działania.”

Rok Bezpieczeństwa i program „Bądź gotów” w ZHP

Rok harcerski 2024/2025 został ogłoszony w ZHP Rokiem Bezpieczeństwa. W jego ramach Związek wdraża nowe działania, które mają na celu przygotowanie społeczności do radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Jednym z filarów jest odznaka „Bądź gotów”, która promuje tematykę bezpieczeństwa i odpowiedzialności społecznej na wszystkich poziomach wiekowych. Organizowane są także webinary o szerokiej tematyce bezpieczeństwa – od tego podczas działań harcerskich, po to w codzienności.

Międzynarodowa debata o odporności społecznej i bezpieczeństwie

Spotkanie zgromadziło decydentów, ekspertów, przedstawicieli instytucji unijnych, organizacji pozarządowych i środowisk akademickich, którzy wspólnie analizowali globalne zagrożenia dla zdrowia publicznego i sposoby przygotowania społeczeństw na sytuacje kryzysowe.

Program konferencji podzielono na trzy główne sesje tematyczne:

  • Sesja I: „Bezpieczeństwo zdrowotne w obliczu współczesnych wyzwań i zagrożeń” koncentrowała się na wnioskach z pandemii COVID-19, wpływie zmian klimatycznych i migracji na zdrowie publiczne, wyzwaniach demograficznych, cyberbezpieczeństwie w ochronie zdrowia oraz zapewnieniu dostępu do leków.

  • Sesja II: „Wyzwania dla systemów ochrony zdrowia w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych” poruszała tematykę współpracy cywilno-wojskowej, identyfikacji ryzyk, a także budowania odporności państwowych systemów zdrowia na poziomie lokalnym i krajowym.

  • Sesja III: „Przygotowanie społeczeństwa na kryzysy” – z udziałem m.in. hm. Martyny Kowackiej – Naczelniczki ZHP – skupiała się na roli organizacji pozarządowych w edukacji społecznej, wspieraniu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, planowaniu interwencji oraz budowaniu odporności lokalnych wspólnot.

Wydarzenie otworzyły wystąpienia przedstawicieli administracji publicznej, w tym Katarzyny Kacperczyk z Ministerstwa Zdrowia, Joanny Muchy z Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Andrzeja Szeptyckiego z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Każda z sesji oferowała zarówno wystąpienia główne, jak i panele dyskusyjne z udziałem międzynarodowych ekspertów z WHO, Komisji Europejskiej, organizacji pozarządowych, środowisk medycznych i akademickich.

Konferencja była nie tylko miejscem debaty, ale również okazją do nawiązania partnerskiej współpracy międzysektorowej – z myślą o przyszłości, w której wyzwania zdrowotne i kryzysowe będą wymagały skoordynowanego, solidarnego i opartego na wiedzy działania.

Zdrowie psychiczne młodzieży a przygotowanie na kryzysy – dobre praktyki ZHP

Podczas konferencji w Krakowie hm. Martyna Kowacka, naczelniczka ZHP, podkreśliła, że choć organizacja nie koncentruje się wyłącznie na zarządzaniu kryzysowym, to naturalnie realizuje działania wspierające przygotowanie młodzieży do radzenia sobie w trudnych sytuacjach – także w obszarze profilaktyki zdrowia psychicznego.

ZHP od lat stawia na holistyczny rozwój młodych ludzi, co obejmuje budowanie odporności psychicznej poprzez aktywne włączanie wychowanków w procesy decyzyjne, wzmacnianie ich mocnych stron oraz rozwijanie kompetencji społecznych i emocjonalnych. Ważnym elementem jest również normalizowanie postaw związanych z sięganiem po pomoc – zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i dorosłych instruktorów.

Pandemia COVID-19 unaoczniła, jak bardzo izolacja wpływa na samopoczucie młodych ludzi. Odpowiadając na to wyzwanie, ZHP utworzył wewnętrzną platformę wsparcia – Strefę Pomocy, oferującą dostęp do psychologów i terapeutów. Od 2020 roku organizacja prowadzi także działania psychoedukacyjne, szkolenia z zakresu Psychologicznej Pierwszej Pomocy i zarządzania stresem. Do dziś przeszkolono już ponad 800 osób, tworząc przy tym system wzajemnego wsparcia i budowania relacji między młodymi ludźmi.

Jak zaznaczyła Martyna Kowacka, kluczem do przygotowania młodzieży na przyszłe wyzwania jest wzmacnianie relacji, promowanie zdrowego stylu życia i tworzenie bezpiecznej przestrzeni do rozmów. Jej zdaniem, jeśli dziś nie zadbamy o zdrowie psychiczne młodych ludzi, jutro mogą nie poradzić sobie z wyzwaniami, które przyniesie świat.

ZHP gotowe na wyzwania XXI wieku

Udział ZHP w międzynarodowej konferencji potwierdza, że harcerstwo to nie tylko wychowanie – to także odpowiedzialność społeczna i zaangażowanie w najważniejsze sprawy współczesności. Działania podejmowane przez ZHP pokazują, jak ogromny potencjał tkwi w młodych ludziach – jeśli tylko damy im narzędzia, przestrzeń i wartości, by mogli ten potencjał realizować.