Czy harcerstwo i kosmos mają ze sobą coś wspólnego? Dziś oczy całej Polski – i nie tylko – skierowały się ku niebu. Sławosz Uznański-Wiśniewski, astronauta wybrany do misji Axiom-4, wyruszył na Międzynarodową Stację Kosmiczną, stając się drugim w historii Polakiem w przestrzeni kosmicznej. 46 lat po locie Mirosława Hermaszewskiego, Polska znów zaistniała wśród światowych potęg kosmicznych.
Z pokładu kapsuły Dragon, Sławosz Uznański-Wiśniewski powiedział w języku Polskim:
„Kosmos zawsze jednoczył ludzi. Zabieram dziś z Ziemi cząstkę każdego z was – waszej siły i waszej nadziei. W kosmosie nie jestem sam. Reprezentuję nas wszystkich.”
W jego bagażu znalazły się symbole narodowe, m.in. bursztyn z Wyspy Sobieszewskiej, miejsca przyszłego 26. Światowego Jamboree Skautowego w 2027 roku, oraz harcerska krajka, znak przynależności i tożsamości.
Dowiedz się więcej o 26. Światowym Jamboree Skautowym: https://www.jamboree2027.org/
Harcerz, który sięgnął gwiazd – ZHP i początki drogi Sławosza Uznańskiego
Niewiele osób wie, że Sławosz Uznański-Wiśniewski był kiedyś członkiem 24 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej „Ilczi”. Choć nie zdobył wtedy sprawności astronauty, jak wspomina jego ówczesny drużynowy, harcerstwo mogło zaszczepić w nim pasję do eksploracji, współpracy i nauki. To właśnie te wartości – ciekawość, odwaga, gotowość do działania – są fundamentem codziennych działań ponad 115 tysięcy członków i członkiń Związku Harcerstwa Polskiego.
Jak mówi znane powiedzenie:
„Raz skautem – całe życie skautem”.
Trzymamy kciuki za kolejne sukcesy Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego.
Kosmiczna edukacja w ZHP – rozwój kompetencji STEM wśród dzieci i młodzieży
Tematyka kosmiczna od lat obecna jest w działaniach ZHP. W harcerskich środowiskach dzieci i młodzież mogą rozwijać się poprzez zdobywanie specjalnych sprawności związanych z nauką i astronomią. Już zuchy, czyli dzieci w wieku od 6–10 lat mogą rozpocząć swoją przygodę z kosmosem poprzez realizację wspólnie tropów takich jak „Fantaści” czy „Kosmonauci”. Starsi, czyli harcerze zdobywają sprawności „Astronoma” czy „Młodego Astronauty”, rozwijając swoje zainteresowania w ramach specjalności lotniczej.
Wszystkie te działania rozwijają umiejętności techniczne, logiczne myślenie i samodzielność – podstawy kompetencji STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Fascynacja kosmosem staje się realnym narzędziem edukacyjnym.
Obozy astronomiczne i parki ciemnego nieba – ZHP bliżej gwiazd
ZHP od lat wspiera młodzież w rozwijaniu pasji astronomicznych. Przykładem może być obóz astronomiczny Klubu Astronomicznego „Almukantarat”, który odbył się na Stanicy Harcerskiej w Białym Brzegu w 2011 roku. Działalność klubu od początku działania odbywała się pod patronatem Chorągwi Katowickiej. Uczestnicy i uczestniczki spędzili wakacyjny czas na obserwacji nieba, analizowaniu zjawisk astronomicznych, ucząc się metod badawczych i pracy w grupie.
Kolejnym przykładem harcerskiej działalności związanej z kosmosem jest Intercamp 2024 w Świeradowie-Zdroju, w sercu Izerskiego Parku Ciemnego Nieba. Tematem przewodnim była przestrzeń kosmiczna, ale również ekologia i naukowe podejście do wyzwań przyszłości. Dzięki wyjątkowej lokalizacji uczestnicy mieli szansę obserwować niebo w warunkach niemal idealnych, ucząc się jednocześnie o globalnych problemach z perspektywy kosmosu.
Dowiedz się więcej o międzynarodowym zlocie Intercamp: https://zhp.pl/zhp-zorganizowal-miedzynarodowy-zlot-intercamp/
Czy harcerstwo może przydać się na Księżycu? Przykład Aleksandry Wilczyńskiej
Podharcmistrzyni Aleksandra Wilczyńska z Hufca ZHP Pabianice udowodniła, że harcerskie umiejętności mogą dosłownie wynieść człowieka w kosmos. W ramach analogowej misji kosmicznej, brała udział jako „analogowa astronautka” w badaniach symulowanej bazy na Księżycu. Współtworzyła także projekt kosmicznego szpitala i brała udział w eksperymentach naukowych. Dziś współpracuje z NASA i EAC przy projektach inżynieryjnych.
Swoje początki, jak sama mówi, zawdzięcza harcerstwu:
„Umiejętność organizacji i działania w grupie to zasługa mojej harcerskiej drogi.”
Wysłuchaj odcinka podcastu ZHP z udziałem Aleksandry:
Harcerstwo i kosmos – pasja, edukacja, przyszłość
Dzięki takim postaciom jak Sławosz Uznański-Wiśniewski i Aleksandra Wilczyńska, dzieci i młodzież mogą zobaczyć, że marzenia o podboju kosmosu są realne. Harcerstwo to nie tylko biwak, las i ognisko – to także przestrzeń do rozwijania pasji naukowych, technologicznych i eksploracyjnych.
Symboliczne „patrzenie w niebo” nabiera dziś nowego znaczenia. Harcerskie działania w zakresie edukacji kosmicznej budują kompetencje przyszłości, uczą odpowiedzialności za planetę i inspirują do działania w imię lepszego jutra.
Kosmos dla wszystkich – harcerski wkład w przyszłość nauki
Związek Harcerstwa Polskiego wychowuje pokolenia młodych ludzi, którzy już dziś zmieniają świat. Misja Axiom-4 pokazuje, że kosmos nie jest tylko odległym marzeniem, ale realnym celem. Dzięki harcerstwu dzieci i młodzież nie tylko uczą się, czym jest grawitacja czy jak działa teleskop – uczą się odwagi, współpracy i nieustępliwości.
Jak powiedział Uznański z pokładu kapsuły:
„Kosmos dla wszystkich. Space for everyone.”
I właśnie tego uczy harcerstwo – że każdy, niezależnie od miejsca zamieszkania, wieku czy pochodzenia, może patrzeć w niebo i powiedzieć: to także moja droga.
