Bezpieczeństwo to fundament, na którym Związek Harcerstwa Polskiego buduje program wychowawczy i społeczną odpowiedzialność swoich działań. Sposób, w jaki w ZHP wspieramy w rozwoju dzieci i młodzież, jest nakierowany na budowanie w nich odporności psychicznej, rezyliencji, która oznacza zdolność do radzenia sobie z przeciwnościami losu i wyzwaniami, jakie niesie życie.
Budowanie odporności psychicznej w ZHP
Składowymi odporności psychicznej są poczucie własnej wartości, optymizm, dobre relacje społeczne i posiadanie wypracowanych strategii radzenia sobie. Umiejętności te wspieramy w ramach codziennej pracy wychowawczej. Młodzi ludzie działający w ZHP są zapraszani do tworzenia realnych, opartych na współpracy i współdziałaniu więzi. Dzieje się to naturalnie. W małych grupach (szóstkach, zastępach) młodzi ludzie wspólnie podejmują się zadań, w trakcie których mają okazję rozwijać swoje zdolności i kompetencje. Poznając się w działaniu, nawiązują relacje. Otoczenie harcerskie wspiera takie postawy jak braterstwo, tolerancja, uważność na drugiego człowieka i jego potrzeby. Stwarza to wyjątkowe okoliczności do budowania przyjaźni, opierających się na wspólnych przygodach oraz zgodności wartości, w które się wierzy.
fot. Agnieszka Madetko-Kurczab
Rozwój umiejętności praktycznych i samodzielności
Związek Harcerstwa Polskiego uczy także bezpośrednio umiejętności, które można przełożyć na radzenie sobie w sytuacjach niecodziennych. Poprzez ćwiczenia sportowe, w tym naukę musztry, dzieci i młodzież uczą się sprawnego wykonywania poleceń osób dorosłych. W trakcie rajdów czy gier terenowych zuchy i harcerze doskonalą zdolność orientacji w terenie, ale też radzenia sobie w sytuacji niepewności i działania pod presją czasu. Każde dziecko, od samego początku działania w organizacji, jest też przez nas uczone podstaw pierwszej pomocy.
Stawiamy na naukę samodzielności, zachęcamy do włączania się dzieci i młodzieży w realizację codziennych obowiązków, takich jak na przykład gotowanie. Działanie w harcerstwie daje okazję do rozwoju w rzeczywistym świecie, często na łonie natury, odcinając się na moment od świata smartfonów oraz social mediów. Dzięki mnogości dostosowanych do wieku wyzwań, przed którymi stawiamy w bezpiecznych, laboratoryjnych wręcz warunkach dzieci i młodzież, mogą oni wypracowywać poczucie własnej skuteczności. Jest to solidna podstawa pod odporność psychiczną i ich dalsze życie.
Indywidualny rozwój i bezpieczeństwo
Wszechstronność programu, proponowanego przez ZHP, daje każdemu szansę na znalezienie takiego obszaru, w którym może być kompetentny. Indywidualny rozwój jest dla nas szczególnie ważny, stąd każde dziecko czy nastolatek, które chce, odkryje w harcerstwie swoją specjalizację. Są to solidne podstawy, które budują charakter oraz realne kompetencje, które mogą przydać się w sytuacjach kryzysowych.
Jako organizacja przywiązujemy dużą wagę do bezpieczeństwa. Realizujemy ją zarówno poprzez uważność w trakcie tworzenia programu, dbałość o pozytywne relacje panujące w naszych środowiskach jak i zgodność naszych praktyk z wymaganiami prawa. Tego uczymy też młodzież. Bezpieczeństwo jest i musi być podstawą naszego działania, a mądre pomaganie polega także na umiejętności racjonalnej oceny sytuacji i zabezpieczenia samego siebie.
Zobacz film: https://youtu.be/frZCYwkE3Dw
Rola ZHP w szerzeniu sygnałów alarmowych
ZHP jako największa organizacja młodzieżowa dociera do znacznej ilości dzieci i młodzieży. Jako drużynowi i wychowawcy posiadamy duży kapitał społeczny i zaufanie. W ten sposób możemy przekazywać dzieciom i młodzieży wiedzę o tym, jak właściwie zachować się w razie syreny alarmowej i co oznacza dany sygnał.
Jesteśmy również podmiotem ochrony ludności, więc jednym z obowiązków jest uświadamianie naszych podopiecznych o sposobie zachowania i tym, że jest on gotowy do działania, jakim jest właściwe reagowanie na sygnały.
Programy ZHP dla zwiększenia bezpieczeństwa
ZHP realizuje różnorodne działania mające na celu zwiększanie świadomości, a w efekcie zwiększanie odporności społecznej w razie zagrożeń. Wynikiem tych działań był Rok Bezpieczeństwa, a doświadczenia i dorobek zaowocował zainicjowaniem przez Główną Kwaterę uchwaleniem programu wzmacniania odporności ZHP „Bądź Gotów”.
Program skupia wszystkie działania związane ze wzmacnianiem odporności społecznej i szerzenia wiedzy oraz świadomości o bezpieczeństwie. Dzięki niemu dzieci i młodzież mogą systematycznie zdobywać kompetencje niezbędne w sytuacjach kryzysowych.
Umiejętności harcerzy zdobywane dzięki odznace „Bądź Gotów”
Odznaka „Bądź Gotów” jest obecnie I stopniem budowania odporności społecznej. Jest ona modułowa i czterostopniowa, dostosowana do grup wiekowych. Każdy stopień dopasowany jest do innej metodyki. Drużynowy chcący zdobywać tę odznakę ma możliwość indywidualnego dostosowania zdobywanych umiejętności zwiększających kompetencje i odporność podopiecznych z określonego wykazu.
Odznaka „Bądź Gotów” jest poświadczeniem posiadania umiejętności nabywanych poprzez zdobywanie sprawności. Dzięki niej harcerze i harcerki uczą się praktycznych działań w sytuacjach zagrożenia, co zwiększa ich pewność siebie i gotowość do reagowania w trudnych okolicznościach.
fot. Karol Samborski
Zainteresował cię temat odznaki „Bądź gotów”? Możesz przeczytać o niej więcej w artykule: https://zhp.pl/poradnik-bezpieczenstwa-i-program-badz-gotow-w-zhp/.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zdobyć odznakę – odwiedź witrynę na intranecie ZHP (strona dostępna dla zalogowanych użytkowników domeny zhp.pl): https://gkzhp.sharepoint.com/sites/Bezpieczenstwo/SitePages/odznaka.aspx
