Przywołana tu pocztówka, na której widzimy ustawionych w szyku skautów, pochodzi ze zbiorów Biblioteki Narodowej (sygn.: Poczt.20359). Jest jedną z kart wydanych przez Marjana Fuksa w ramach serii, ukazującej przebieg uroczystego pochodu, zorganizowanego w Warszawie w 125. rocznicę uchwalenia Konstytucji.
W porannym wydaniu „Kurjera Warszawskiego” z 4 maja 1916 roku tak opisywano początek wspomnianego tu wydarzenia, które – wedle ówczesnych szacunków – zgromadziło blisko 300 000 uczestników:
„(…) na placu Zamkowym już zawczasu, od godz. 9½ zrana, rozpoczęło się formowanie pochodu. Nabożeństwa w innych świątyniach rozpoczęto i ukończono wcześniej, niż w katedrze, aby dać możność tłumom, które w dniu uroczystym zanosiły do Stwórcy modły o lepszą dla ojczyzny przyszłość, zebrać się na czas w miejscach przeznaczonych przez organizatorów pochodu. Pochód zasadniczo podzielono na trzy wielkie grupy: 1) młodzież szkolna; 2) organizacje naukowe, społeczne, polityczne, dobroczynne i inne; 3) publiczność.
(…) W chwili otrzymania sygnału do wyruszenia rozległy się w wykonaniu orkiestry dźwięki mazurka Dąbrowskiego.Młodzież, zgromadzona w pierwszej części pochodu i publiczność, zebrana na chodnikach, oddzielona kordonami straży obywatelskiej, obnażyli głowy.
Za orkiestrą powiewał pierwszy sztandar biało-amarantowy z wyhaftowanym białym orłem, niesiony przez pluton honorowy. Zapatrzona w sztandar narodowy, wsłuchana w dźwięki hymnu polskiego, rozpoczęła pochód młodzież szkolna, ustawiona w szesnastki.
(…)Część drugą pochodu otwierało duchowieństwo”.
Za przedstawicielami placówek oświatowych i towarzystw naukowych (których liczbę oszacowano na 35 000 osób!), podążali w pochodzie duchowni wyznań najliczniej reprezentowanych wśród mieszkańców dawnej Warszawy oraz członkowie szeregu różnorodnych organizacji i stowarzyszeń. Pośród nich – znaleźli się harcerze, uwiecznieni na powielanym później zdjęciu.
Aktywność warszawskich harcerzy nie ograniczyła się w tamtych dniach do masowego udziału w uroczystych obchodach rocznicy uchwalenia pierwszej w Europie ustawy zasadniczej. Na tytułowej stronie wspomnianej wyżej gazety pojawiła się też informacja o zaplanowanym na 4 maja 1916 roku „Dniu skautów” – wydarzeniu organizowanym w ramach Wystawy Szkolnej. O całym przedsięwzięciu napisano szerzej na łamach innego, warszawskiego dziennika – „Kurjera Polskiego”. W zamieszczonej w numerze z 7 maja 1916 roku notce „Szkolnictwo polskie podczas wojny” można było przeczytać:„
Pod tym tytułem zorganizowana została wystawa na dochód Wielkiej Kwesty Majowej w Dolinie Szwajcarskiej i na placu Zbawiciela.
(…) Specjalny pawilon w ogrodzie zajęło harcerstwo polskie, gdzie oprócz znaków-sygnałów, oprócz wzorów umundurowań i odznak, prac wywiadowczych, widzimy ustawione warsztaty kowalskie, stolarskie i ślusarskie, przy których z zapałem pracują młodzi harcerze. Oddzielne sale z fotografjami wycieczek, z wzorami ćwiczeń fizycznych uzupełniają dział wystawy w Dolinie”.
tekst: Muzeum Harcerstwa
