15 stycznia przypada 41. rocznica śmierci Olgi Drahonowskiej-Małkowskiej i 101. rocznica śmierci Andrzeja Małkowskiego. Historia twórców harcerstwa zaczyna się w Zakopanem, gdzie w 1913 roku odbył się ich ślub. W stolicy Tatr druh Andrzej założył także Komitet Skautowy i wcielał w życie idee skautingu, a na początku I wojny światowej druhna Olga prowadziła drużyny harcerskie, otworzyła ochronkę dla dzieci czy stołówkę dla ubogich. Zachęcamy harcerki i harcerzy do zapoznania się z ich biografiami.

Andrzej Małkowski urodził się 31 października 1888 roku w Trębkach w centralnej Polsce. Od małego bliskie były mu wartości takie jak patriotyzm, przyjaźń i braterstwo. Jego działania zawsze w centrum stawiały drugiego człowieka. W 1909 roku przetłumaczył na język polski książkę Roberta Baden-Powella „Scouting for boys”, która wydana została dwa lata później. Zafascynowany ideą skautingu postanowił ją rozszerzyć i wcielać w życie na ziemiach polskich, a tworzący się ruch nazwał harcerstwem.

Będąc zawsze gotowym do pełnienia służby poświęcał się pracy pedagogicznej i działalności harcerskiej. W marcu 1914 roku założył w Zakopanem Komitet Skautowy, którego członkowie nie tylko wspierali ruch skautowy, ale również zobowiązywali się, że będą się starali stosować w swoim życiu jego zasady. Prowadził liczne kursy drużynowych i organizował obozy. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Józefa Piłsudskiego. Mimo choroby i grożącego mu aresztowania nie zaprzestał działań niepodległościowych. Pod kryptonimem „Termopile” prowadził akcję stworzenia tatrzańskiego gniazda oporu przeciwko zaborcom. Przypadkowe odkrycie broni, gromadzonej przez organizację w grotach skalnych pod Nosalem, sprawiło, że 25 lutego 1915 roku razem z żoną w pośpiechu opuścił Zakopane.

Droga jego emigracji wiodła przez Austrię, Szwajcarię, Francję i Wielką Brytanię. Jesienią 1915 roku znalazł się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zaczął zakładać polskie drużyny skautowe. Następnie wyjechał do Kanady i wraz z wojskiem kanadyjskim wrócił do Europy i trafił do oddziałów generała Józefa Hallera.

W nocy z 15 na 16 stycznia 1919 roku statek „Chaouia”, którym płynął z Marsylii, natknął się na zabłąkaną minę i zatonął koło Messyny. Spośród ponad 700 pasażerów uratowało się tylko kilkanaście osób, wśród których Andrzeja nie było. W przekazach pojawiła się informacja, że odstąpił komuś swój pas ratunkowy. Zginął podczas pełnienia służby, mając zaledwie 30 lat i pozostawiając żonę i syna.

Olga Drahonowska-Małkowska również wychowana została w patriotycznej rodzinie, w której służba Bogu, ojczyźnie i bliźnim stanowiła nadrzędną wartość. Będąc utalentowaną poetką i rzeźbiarką po maturze została instruktorką w Polskim Towarzystwie gimnastycznym „Sokół”, działając jednocześnie w skupiającym się na wychowaniu moralnym młodego społeczeństwa polskiego stowarzyszeniu „Eleusis”. Tam też poznała Andrzeja, który zaraził ją ideami skautingu.

Początek I wojny światowej był dla Olgi bardzo pracowitym czasem. Młoda kobieta zorganizowała na Podhalu pocztę skautową, pomoc żniwną dla góralek, ochronkę dla dzieci, stołówkę dla ubogiej ludności i straż porządkową. Po powrocie z emigracji w 1921 roku zaangażowała się w powstawanie szkół instruktorskich w całej Polsce. Podczas II wojny światowej rozwijała działalność charytatywną w Wielkiej Brytanii, gdzie założyła Dom Dziecka Polskiego, w którym obdarzała miłością i otaczała opieką chore i pozbawione rodziców dzieci. W 1942 roku powołana została do władz ZHP, gdzie pełniła funkcję przewodniczącej Komitetu Naczelnego ZHP na czas wojny. Zorganizowała także GIS (Guides International Service) – skautową służbę międzynarodową niosącą pomoc dzieciom na ziemiach polskich, przede wszystkim bezdomnym i wypędzonym ze zniszczonej Warszawy.

Ze słowami „Ja jestem stąd, z tej ziemi. Tu powinnam wrócić. I odejść – tylko stąd” powróciła do kraju w 1961 roku. Do końca życia utrzymywała łączność ze środowiskiem harcerskim, uczestniczyła w spotkaniach z młodzieżą, mówiąc o ideałach braterstwa i służby oraz pielęgnując pamięć o mężu.

Zmarła w sześćdziesiątą rocznicę śmierci Andrzeja, 15 stycznia 1979 roku i spoczęła na cmentarzu zakopiańskim. Na granitowym pomniku, zwróconym w kierunku Tatr, znajdują się dwa krzyże, dwa nazwiska i napis: twórcom polskiego harcerstwa.

Twórcy harcerstwa zostawili nam, harcerkom i harcerzom misję, która przyświeca naszym działaniom. Za swoje dokonania dla harcerstwa i Polski zostali odznaczeni Orderem Orła Białego, który jest najstarszym i najwyższym odznaczeniem Rzeczypospolitej Polskiej, nadawanym za wybitne zasługi cywilne i wojskowe. Rok 2008 był ogłoszony przez Senat RP rokiem Olgi i Andrzeja Małkowskich. Podążajmy za ich przykładem i czuwajmy.