Jest to skrót i redakcja artykułu z magazynu "Czuwaj" z marca 2022 " ABY Móc Pomagać dziś i jutro"
Podejmując działania pomocowe, nauczeni na doświadczeniach wspierania uchodźców, wykorzystajmy zdobytą w tamtym trudnym czasie perspektywę.
W obecnym czasie nadal szczególnie ważnym tematem jest zadbanie o odpowiednią higienę pomagania.
Poniżej przedstawiam podstawowe wskazówki, które warto uwzględnić w trakcie podejmowania służby na rzecz innych . Przytaczam informacje podstawowe – zasady, bez których trudno nam wyobrazić sobie długotrwałe, skuteczne pomaganie.
Sytuacja, z którą się mierzymy w każdej sytuacji kryzysowej, stawia przed nami, instruktorami i instruktorkami, ogrom wyzwań wychowawczych, logistycznych, ale też emocjonalnych. Jak w takiej sytuacji zadbać o samych siebie? I co najważniejsze – jak nie stracić z oczu dobra naszych wychowanków?
Nawet pełniąc służbę, trzeba jeść, pić i znaleźć czas na czynności fizjologiczne. Choć wydaje się to być oczywiste, często bywa trudne. Zadbaj o to, żeby jeść regularnie – gdy towarzyszą nam silne emocje, możemy zapominać o uczuciu głodu. Nie rezygnuj ze snu – nawet jeśli pracy jest dużo, postaraj się nie zarywać nocy. Jeśli koordynujesz pracę wolontariuszy, upewnij się, że o tym pamiętają, i nie twórz sytuacji, które będą wymagały ignorowania podstawowych potrzeb ich organizmów. Dzięki temu, że wolontariusze będą mieli czas na regenerację, będą pracować efektywniej i dłużej.
Zadbaj o odpoczynek
Nikt nie jest w stanie pracować przez dłuższy czas bez przerw. Rozpoczynając służbę, od razu zaplanuj czas na odpoczynek. Gdy odpoczywasz, postaraj się choć na chwilę oderwać od tego, co działo się w trakcie służby. Jeśli lubisz czytać, miej ze sobą książkę. Jeśli relaksuje cię muzyka, zabierz ze sobą słuchawki.
Fakt, że na południu Polski trwa powódź, nie odbiera ci prawa do odczuwania radości i cieszenia się ze spędzania wolnego czasu. Stałe umartwianie się, obserwowanie na bieżąco doniesień i odbieranie sobie prawa do relaksu nikomu nie pomoże, a może ci zaszkodzić.
Pełnienie służby na rzecz powodzian może wzbudzić w tobie różne emocje. Nie zaprzeczaj im, gdy się pojawią, daj sobie prawo do ich wyrażenia. Dbaj o rozmowę z bliskimi ci osobami. Nie prezentuj swoim działaniem ani słowami postawy bohatera, który jest ze skały i który wszystko zniesie. Masz prawo czuć – czucie czyni nas ludźmi. A każdy z nas może odczuwać tę samą sytuację inaczej. Jeśli nie będziesz uważać na swoje emocje, możesz zorientować się, w jakimś jesteś stanie, dopiero wtedy, gdy poczujesz łzy lub zaczniesz podnosić głos na innych. Zauważ, co się z tobą dzieje, o krok wcześniej!
Obserwuj siebie. Czy jest ci ciepło, czy zimno? Czy czujesz głód? Jakie emocje się w tobie pojawiają? Czy potrzebujesz przerwy? Staraj się zauważać własne potrzeby, aby ich nie zaniedbać.
Czasami, żeby być w stanie zobaczyć, co się z nami dzieje, musimy się zatrzymać – nie można cały czas być w biegu. W sytuacji pomagania czasem pojawia się poczucie winy, że robię nie dość dużo, że nie mam już sił i energii. Może ono prowadzić do skrajnego przeciążenia pomagającego i jest czymś, na co należy bardzo uważać.
Nie bójmy się pomagać i angażować w działania, ale róbmy to odpowiedzialnie: planując nasze działania, podejmując służbę tam, gdzie jest faktycznie potrzebna i w zakresie, który został nam wydelegowany przez osoby koordynujące akcje pomocowe. Pamiętajmy, że w sytuacji klęski żywiołowej nasze działania muszą być podejmowane w sposób, który nie narazi życia i zdrowia dzieci i młodzieży. Potrzeb i problemów jest przed nami ogrom, bierzmy więc odpowiedzialność za te obszary pomocy, w których będziemy najskuteczniejsi i zrobimy najwięcej dobrego.
Nie zapomnijmy, planując długofalowe działania, o naszych harcerskich dzieciach i młodzieży. Zadbajmy o ich rozwój i zdrowie. Pamiętajmy też, że odpowiedzialność za drugiego człowieka rozpoczyna się w momencie wzięcia odpowiedzialności za samego siebie i za to, co ja do danej relacji wnoszę. Dlatego to naszym zadaniem jest zadbanie o swoją higienę działania i pomagania tak, aby poprzez osobisty przykład instruktora przekazać harcerkom i harcerzom zdrową i wartą naśladowania postawę. Pełnijmy służbę, uwrażliwiajmy na potrzeby innych ludzi, wykazujmy zaangażowanie – i róbmy to odpowiedzialnie, abyśmy mogli nieść chętną pomoc zarówno dziś, jak i jutro.
hm. Katarzyna Zgódko
Kierowniczka Wydziału Wsparcia Psychologicznego GK ZHP
669 116 116
