To była nie tylko edukacja – to była misja. Misja przywracania pamięci o kobietach, które niosły harcerskie ideały, wychowywały pokolenia i służyły Ojczyźnie, często pozostając w cieniu. Dzięki projektowi ich historie znów ujrzały światło dzienne.

Podkreśla komendantka Chorągwi Podkarpackiej hm. Daria Froń.

Historia, która angażuje

Działania projektowe zaczęły się od szkoleń lokalnych liderów, którzy uczyli się, jak opowiadać herstorię w sposób nowoczesny, atrakcyjny i bliski młodym ludziom. Po szkoleniach przyszedł czas na praktykę – warsztaty, kreatywne zadania i interaktywne formy pracy z historią, a tym praktyczne warsztaty z tworzenia historycznych escape roomów. Liderzy projektowali przestrzenie zagadek, w których uczestnicy mogli odkrywać życie i wyzwania bohaterek. Każdy szyfr, każda zagadka była okazją, by poczuć emocje i zagłębić się w codzienność kobiet, które tworzyły środowiska harcerskie i wychowywały kolejne pokolenia. Równolegle powstawały wirtualne wystawy w aplikacji ArtSteps. „To niesamowite, że z własnego pokoju można przenieść się do muzeum, stanąć twarzą w twarz z historią i poznać bohaterkę, jej codzienność nie wychodząc z własnego pokoju” – mówi jedna z liderek projektu. Interaktywne przestrzenie pozwalały uczestnikom na samodzielne odkrywanie opowieści i wchodzenie w nie tak, jak w prawdziwe życie. To właśnie jest odrywanie historii na miarę XXI wieku. Projekt nie ograniczał się do działań cyfrowych. Istotnym elementem były rozmowy z lokalnymi społecznościami, starszyzną harcerską i rodzinami bohaterek. Uczestnicy zbierali wspomnienia i informacje, które pozwoliły stworzyć rzetelną narrację historyczną i pomogły zrozumieć, że historia to nie tylko daty, ale ludzie, emocje i decyzje, które kształtowały ówczesną rzeczywistość. Efektem tych poszukiwań jest 20 kart postaci wchodzących w skład cyfrowego Pocztu Harcerskich Bohaterek – lokalnych kobiet oddanych swojej harcerskiej służbie, których historia często pozostawała gdzieś w cieniu.

21532437548

Trwałe dziedzictwo projektu

Zrealizowane działania pozostawiają po sobie konkretne i trwałe narzędzia. Poradnik „Praca z historią i herstorią harcerstwa”, plansze czterech bohaterek, karty pracy, 20 plansz regionalnych – Poczet Harcerskich Bohaterek oraz wirtualne wystawy są dostępne dla każdego. Mogą być wykorzystywane w szkołach, drużynach harcerskich, instytucjach kultury, a także przez osoby prywatne. To ogromna wartość – teraz każdy może z własnego pokoju wejść w świat herstorii i odkrywać bohaterki lokalnego harcerstwa.

Inspiracja na przyszłość

Harcerska herstoria nie kończy się wraz z projektem. Udostępnione materiały mają służyć jako inspiracja do dalszych poszukiwań lokalnych historii kobiet-bohaterek, zachęcając dzieci i młodzież oraz lokalne społeczności do aktywnego odkrywania dziedzictwa narodowego, poszukiwania zapomnianych historii i włączania ich w życie współczesne.

„Przywracanie pamięci o kobietach jest jak zapalanie lamp w ciemnym pokoju – z każdą kolejną historia staje się jaśniejsza, a kształty, które do tej pory były niewyraźne, zaczynają układać się w pełny obraz. Dzięki tej inicjatywie widzimy wyraźnie, że Harcerstwo było i jest wspólnotą druhów i druhen, a ich historie zasługują na to, by je opowiadać, pamiętać i przekazywać dalej.” – takie słowa kieruje do czytelników powstałego w ramach projektu poradnika dotyczącego pracy z herstorią komendantka Podkarpackiej Szkoły Instruktorskiej Semper Fidelis hm. Judyta Komenda. Dzięki projektowi harcerze i harcerki zyskali narzędzia, wiedzę i przestrzeń do tego, by tę pamięć pielęgnować, a każdy, kto sięgnie po materiały, może rozpocząć własną podróż w świat herstorii harcerstwa, do czego serdecznie zapraszamy.

VR Mielec2

Materiały do wykorzystania:

Jeśli temat herstorii, poszukiwań materiałów o lokalnych bohaterkach oraz tworzenia ciekawych form historycznej narracji szczególnie Cię zainteresował – możesz dodatkowo wysłuchać audycji w Polskim Radio Rzeszów, w której komendantka Chorągwi Podkarpackiej ZHP wraz z zastępcą oraz lokalnymi liderkami projektu – Kasią Czura – przyboczną VIII Drużyny Wędrowniczej Leśne Licho w Lubaczowie oraz Wandą Ferenc – drużynową 100 Rzeszowskiej Drużyny Harcerskiej opowiadają o swoich doświadczeniach w pracy nad projektem, dzielą się refleksjami i kulisami odkrywania historii bohaterek harcerstwa.

Link tutaj: KILKNIJ!

Audycja miała swoją premierę 11 listopada, w dniu Święta Niepodległości, co miało również wymiar symboliczny – w tym wyjątkowym dniu wybrzmiał głos tych, których historia dotąd nie słyszała.

Projekt „Harcerska herstoria, czyli historia wielkiej nieobecności” dofinansowany był ze środków Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.