Kleszcz – kim jest?
To taki mały, niepozorny pajęczak. Nie skacze z drzew (to często powielany mit!), nie biega po gałęziach z nożem w zębach. Siedzi nisko – w trawie, na liściach, w krzakach – mniej więcej do wysokości kolan. Czai się cierpliwie, wyczuwa ciepło twojego ciała, zapach potu i dwutlenek węgla z oddechu.
I kiedy przechodzisz obok – przechodzi na ciebie. Nie boli. Nie swędzi. Wpuszcza do rany ślinę z substancjami znieczulającymi, więc możesz go nawet nie zauważyć. I właśnie dlatego trzeba być czujnym – jak na warcie nocnej!
Każdy doświadczony harcerz i harcerka wie, że czujność to podstawa, aby obóz mógł spać spokojnie i bezpiecznie. Jeśli chcesz wiedzieć jak chronić się przed tymi nieprzyjaciółmi – dowiedz się więcej o naszych wskazówkach i poradach!
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) – co to?
Dlaczego to takie ważne, by być czujnym? Bo niektóre kleszcze przenoszą poważne choroby. Najgroźniejsze z nich to kleszczowe zapalenie mózgu i borelioza. Zaczyna się jak zwykła infekcja: gorączka, ból głowy, zmęczenie. Potem może przejść w zapalenie mózgu i opon mózgowych – czyli naprawdę poważną sprawę. Niestety nie ma na to lekarstwa – tylko leczenie objawowe.
Dobra wiadomość: można się przed tym zaszczepić! Szczepienie przeciw KZM to harcerska tarcza – jeśli planujesz obozy, rajdy, czy wyjazdy w teren, warto to przemyśleć z rodzicami.
Borelioza – bądź czujny!
Bolerioza najczęściej daje objawy kilka dni do kilku tygodni po ugryzieniu. Typowym sygnałem tej dolegliwości jest rumień wędrujący – czerwony okrąg wokół miejsca wkłucia (czasem z jasnym środkiem), ale nie zawsze się pojawia. Inne objawy to: zmęczenie, bóle mięśni i stawów, problemy z koncentracją. Na szczęście można ją leczyć antybiotykami, ale im szybciej, tym lepiej. Dlatego tak ważna jest czujność i diagnostyka.
Harcerskie sposoby na ochronę – jak bronić się przed kleszczami?
Chcąc spędzić czas na łonie natury wcale nie musisz nosić zbroi ani owijać się folią. Zwracaj uwagę, czy miejsca do których się wybierasz mogą sprzyjać kleszczom. Jeśli możesz – unikaj przebywania w wysokiej trawie lub zaroślach. Wystarczy kilka prostych kroków, aby minimalizować ryzyko zmierzenia się z takimi niebezpiecznymi przeciwnikami jak kleszcze:
Długie spodnie i rękawy, nawet gdy jest ciepło. Spodnie wkładamy w skarpetki (styl: harcerz ninja).
Jasne ubrania – łatwiej zauważyć na nich intruza i pozbyć się go zanim nas zaatakuje.
Repelenty, czyli specjalne środki odstraszające (używamy zgodnie z instrukcją, nie psikamy się jak na komary).
Dokładne oględziny – wieczorem, po każdej akcji w terenie. Całe ciało, również za uszami, w zgięciach, pod kolanami i w linii bielizny. Najlepiej z pomocą zaufanej osoby lub lusterka. Pamiętaj – mimo że najbardziej lubią te najcieplejsze miejsca, nie należy bagatelizować innych części ciała!
Prysznic – szybki prysznic po harcowaniu w terenie może zmyć pasożyta, zanim się wgryzie.
Jak pozbyć się kleszcza?
Przy usuwaniu postępujemy spokojnie, bez paniki. Używamy pęsety lub kleszczołapki, chwytamy jak najbliżej skóry i wyciągamy pionowo. Nie wykręcamy, nie smarujemy tłuszczem, masłem czy czymkolwiek innym. To nie kanapka, to poważna sprawa. Dbanie o zdrowie to podstawa, aby móc zdobywać coraz więcej sprawności na całe życie podczas tętniącego życiem przebywania na łonie natury.
Ugryzienie — co robić po wyjęciu?
Przydarzyło ci się ugryzienie? Spokojnie! Teraz przed tobą kilka zadań:
- Obserwuj miejsce po ugryzieniu przez minimum 30 dni.
- Jeśli pojawi się rumień – do lekarza!
- Masz wątpliwości? Zrób badania krwi uPacjenta. Wybierz pakiet na boreliozę – Czuwaj w Terenie.
Nie czekaj, aż coś cię zacznie „gryźć”. Czuwaj – również nad sobą.
Zadbaj o siebie już dziś z profilaktycznymi badaniami!
Już wiesz jak bronić się przed kleszczami. Czy można jeszcze lepiej zadbać o siebie? Zapoznaj się z informacjami dostępnymi na stronie: https://zhp.pl/w-zdrowym-ciele-zdrowy-druh-zhp-x-upacjenta-2025/
