Czym jest kształcenie w przyrodzie i dlaczego warto?

W trzynastym odcinku podcastu Centralnej Szkoły Instruktorskiej „Impuls kształceniowy” Związku Harcerstwa Polskiego poruszamy temat, który może całkowicie odmienić sposób myślenia o harcerskich kursach i formach pracy z kadrą. Kształcenie w przyrodzie to nie tylko trend, ale głęboko zakorzeniona potrzeba powrotu do naturalnych korzeni wychowania – zwłaszcza w harcerstwie, które z naturą zawsze było związane, a naturalność jest jedną z cech uniwersalnej metody harcerskiej.

Gościnią odcinka jest psycholożka i leśna tutorka Ania Kustosik, która dzieli się swoją wiedzą na temat terapeutycznych i rozwojowych aspektów kontaktu z naturą. Rozmowa ukazuje, że środowisko naturalne to coś więcej niż tylko tło – to aktywny partner w procesie kształcenia.

Przyroda i natura jako przestrzeń wychowawcza

Kształcenie w przyrodzie to nie tylko forma uatrakcyjnienia kursów instruktorskich czy szkoleń. To przemyślana koncepcja pedagogiczna, która opiera się na:

  • Bliskości z naturą, która wpływa pozytywnie na zdrowie psychiczne uczestników;

  • Doświadczeniu, które prowadzi do głębszego zrozumienia wartości harcerskich;

  • Uważności i spowolnieniu, które sprzyjają refleksji i rozwojowi osobistemu;

  • Budowaniu wspólnoty, ponieważ przyroda wzmacnia relacje i zaufanie.

W odcinku podkreślono, że korzystanie z zasobów natury – lasu, łąki, jeziora – może otworzyć nowe drzwi do skuteczniejszego przekazu metody harcerskiej i wzmacniania tożsamości instruktorskiej.

Kształcenie w przyrodzie a tożsamość harcerstwa

Czym różni się kurs zrealizowany w sali szkoleniowej od tego prowadzonego w plenerze? Przede wszystkim poczuciem realności i autentyczności. Harcerska tożsamość działania opiera się na życiu w zgodzie z przyrodą, współdziałaniu i prostocie. Szkolenie prowadzone w lesie, naturalnie wprowadza uczestników w świat wartości Związku Harcerstwa Polskiego:

  • Współodpowiedzialności za otoczenie;

  • Troski o środowisko;

  • Wrażliwości społecznej;

  • Służby, jako elementu zasad harcerskiego wychowania.

To nie są abstrakcyjne hasła, ale realne postawy, które można wzmacniać poprzez praktyczne działania w terenie.

kształcenie w przyrodzie

fot. Agnieszka Madetko-Kurczab

Jak wspierać przyrodę podczas harcerskich biwaków i kursów?

Kształcenie w przyrodzie to nie tylko branie – to również odpowiedzialne oddawanie. W ostatniej części odcinka prowadzące dzielą się wskazówkami, jak dbać o środowisko podczas organizacji zajęć w terenie:

  • Unikaj jednorazowego plastiku i korzystaj z ekologicznych rozwiązań,

  • Planuj działania tak, by nie ingerować w ekosystem,

  • Edukuj uczestników o zasadach Leave No Trace,

  • Współpracuj z lokalnymi nadleśnictwami lub parkami narodowymi.

To doskonała okazja, by zaszczepić w młodej kadrze nie tylko wiedzę metodyczną, ale i głęboki szacunek do natury.

Dowiedz się więcej o kształceniu liderów w ZHP.

Kształcenie w przyrodzie – inspiracja dla każdego instruktora i instruktorki

Jeśli jesteś członkinią lub członkiem kadry kształcącej, prowadzącym kurs lub planującym zajęcia programowe, ten odcinek podcastu to obowiązkowy punkt do wysłuchania. Znajdziesz w nim konkretne pomysły, inspiracje i potwierdzenie tego, co wielu z nas czuje intuicyjnie – że najlepsza przestrzeń do rozwoju instruktorskiego to przestrzeń żywa, zmienna, naturalna.

Nie bój się wyjść poza schematy. Zamiast sali – polana. Zamiast projektora – zachód słońca. To właśnie w takich warunkach rodzi się prawdziwa zmiana i głęboka refleksja.

Posłuchaj 13. odcinka podcastu „Impuls kształceniowy” już dziś i przekonaj się, jak wiele może dać kształcenie w przyrodzie. To nie tylko forma, to filozofia bliska każdemu harcerzowi i harcerce. Jeszcze więcej dowiesz się słuchając całego odcinka podcastu!

Link do odcinka znajdziesz tutaj: https://youtu.be/LOz5_RVi3J0

Zapoznaj się także z poprzednimi odcinkami podcastu śledząc playlistę:

Bądź na bieżąco i odwiedź witrynę CSI na Sharepoint.