W dniach 1-2 listopada 1918 roku, w Lublinie, odbył się Zjazd, podczas którego zadecydowano o utworzeniu Związku Harcerstwa Polskiego. Na tej podstawie, już od 105 lat, organizacja działa, by wspierać wychowywanie harcerek i harcerzy poprzez tworzenie warunków do ich wszechstronnego rozwoju i kształtowania charakteru poprzez stawianie wyzwań.
Związek Harcerstwa Polskiego jest największą organizacją skautową działającą na terenie Polski. W 2022 roku zrzeszała ponad 136 tysięcy wolontariuszy i wolontariuszek. Nasza historia sięga roku 1909, kiedy to wiadomość o skautingu dotarła na ziemie polskie (znajdujące się pod zaborami). Zaczęły powstawać zastępy i drużyny, które w zaborze austriackim działały legalnie, a w pozostałych w konspiracji. Zaproponowany przez gen. Roberta Baden-Powella nowy system wychowawczy (skauting) postrzegany był jako dobry sposób wychowania młodzieży na żołnierzy i przyszłych obywateli odrodzonej Polski. Dlatego skautingiem zainteresowały się przede wszystkim organizacje niepodległościowe, m.in. „Zarzewie”, „Sokół” (towarzystwo sportowe o charakterze patriotycznym) i „Eleusis”. Przy lwowskim „Sokole” powstało Związkowe Naczelnictwo Skautowe, a Andrzej Małkowski zorganizował pierwszy kurs skautowy na początku 1911 r. W dniu 22 maja 1911 r. Andrzej Małkowski wydał rozkaz tworzący oficjalnie pierwsze cztery drużyny skautowe we Lwowie. Pod koniec 1911 roku w zaborze rosyjskim powstała nielegalna Naczelna Komenda Skautowa skupiająca samorzutnie powstające drużyny, a w zaborze pruskim pierwsze drużyny skautowe powstały w Poznaniu w 1912 r.
Podczas I Wojny Światowej grupy harcerek i harcerzy podejmowały służby pomocnicze dla Legionów Polskich oraz organizowały pomoc dla ofiar wojny, sierot, uciekinierów. 1 listopada 1916 r. w Warszawie odbył się zjazd zjednoczeniowy, zorganizowany przez wszystkie organizacje harcerskie działające w byłym zaborze rosyjskim. W jego wyniku powstała nowa organizacja pod nazwą Związek Harcerstwa Polskiego, który jako odznaki organizacyjne przyjął krzyż harcerski i lilijkę. W ten sposób harcerstwo usamodzielniło się, wychodząc spod nadzoru i opieki innych organizacji.
Latem 1918 roku zorganizowano kurs instruktorski w Staszowie przez Naczelny Inspektorat, który zgromadził około 200 uczestników z całej Polski. Sprzyjało to rozmowom i odnalezieniu nici porozumienia między dzielnicami i tak tuż przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, w dniach 1-2 listopada 1918 r. w Lublinie obradował zjazd przedstawicieli wszystkich polskich ośrodków skautowych. Postanowiono na nim utworzyć wspólną dla wszystkich organizację – Związek Harcerstwa Polskiego. Stan liczebny organizacji wynosił wtedy około 24 tysięcy harcerzy i około 9 tysięcy harcerek.
„Polskie organizacje harcerskie byłego zaboru pruskiego, małopolskiego, Rusi, Królestwa Kongresowego i Litwy łączą się w jeden samoistny, niezależny od innych organizacji czy instytucji Związek Harcerstwa Polskiego” – Halina Wiśniewska „Gawędy druhny Babci”
