Metodyka harcerska jest właściwa do pracy z harcerkami i harcerzami w wieku 10-13 lat. Charakterystyczną formą aktywności w tej grupie metodycznej jest GRA, która stwarza możliwość sprawdzenia się i wzmacnia pracę w zastępach poprzez współzawodnictwo. Odpowiednimi i stosowanymi w tej grupie wiekowej instrumentami metodycznymi są: próba harcerza, stopnie harcerskie (ochotniczka/młodzik, tropicielka/wywiadowca), sprawności (jedno- i dwugwiazdkowe) oraz zadania zespołowe realizowane w zastępach.
Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie to fundamenty pracy wychowawczej z harcerkami i harcerzami. Są przyjmowane jako system wartości, którego zapisy są przyjmowane wprost oraz wyznaczają harcerzom sposób postępowania, a drużynowemu cele wychowawcze. Ważne jest wspieranie harcerek i harcerzy w wypełnianiu złożonego Przyrzeczenia Harcerskiego poprzez przygotowywanie ich do świadomego samodzielnego stawiania sobie wyzwań i podnoszenia umiejętności.
System małych grup
W drużynie harcerskiej system małych grup realizowany jest przez pracę w zastępach. Zastęp jest na stałe zorganizowaną grupą rówieśniczą (z podziałem na płeć), liczącą od 5 do 8 osób, działającą pod wodzą zastępowego. Zastępowy jest liderem i ma większe doświadczenie harcerskie od pozostałych członków zastępu. Zastępowego wybiera drużynowy w porozumieniu z radą drużyny. Praca zastępami ułatwia pracę drużyny i daje możliwość współzawodnictwa pomiędzy zastępami.
Uczenie w działaniu
Dla dzieci w wieku harcerskim najbardziej odpowiednią formą aktywności jest gra. Pozwala ona stworzyć przestrzeń na współzawodnictwo, które działa motywująco na każdego uczestnika. Harcerki i harcerze poprzez uczestnictwo w grach poznają swoje możliwości, zdobywają nowe umiejętności i kształtują charakter. Uczestnicząc w tej formie aktywności i działając zastępami, dzieci uczą się współpracować z innymi.
Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program
Program drużyny powinien być dostosowany do oczekiwań i zainteresowań harcerzy. Stymulować do wszechstronnego rozwoju poprzez stawianie wyzwań. Program tworzony jest w celu osiągnięcia określonych podstaw harcerskiego wychowania. Niezwykle ważne jest stosowanie systemu stopni i sprawności, a także technik harcerskich.
Program pracy drużyny ukierunkowany jest:
Program drużyny powinien być zgodny z metodą harcerską oraz metodyką. W związku z tym działania programowe powinny być zgodne także pod względem metodycznym. Podstawą tworzenia programu zdecydowanie jest uwzględnienie otwartych prób na stopnie i sprawności. Ponadto program nie jest autorską wizją drużynowego, lecz pod jego nadzorem rada drużyny bądź cała drużyna powinna wpływać na kształt swojego planu. Jeśli nie jesteśmy nowo powstałą drużyną warto zerknąć na plan zeszłoroczny i wyciągnąć stosowne wnioski – co poprawić, co zostawić itp. tak, aby nie powtarzać tych samych błędów. Warto również zajrzeć do Zasad Harcerskiego Wychowania (Służba, Braterstwo, Praca nad Sobą), które powinny być kierunkiem działań w programie drużyny. W przypadku drużyn posiadających bohatera, elementy z nim związane również powinny być ujęte. Zaś drużyny o charakterze specjalnościowym powinny swój plan budować (oprócz tego co powyżej zostało wymienione) o charakterystyczne dla danej specjalności działania. Drużynowi poszukujący większych wyzwań podczas tworzenia planu, mogą zainspirować się działaniami skautowymi, propozycjami programowymi hufca/ chorągwi/ogólnozwiązkowe, a także planem strategicznym hufca/ chorągwi/ ogólnozwiązkowym. W tym wszystkim ważny jest cel, który należy postawić przed rozpoczęciem tworzenia programu, a nie na odwrót. Wielu drużynowych podczas tworzenia planu kieruje się wydarzeniami związanymi z porami roku, ze świętami i wydarzeniami okolicznościowymi, ale także technikami harcerskimi bądź wydarzeniami hufcowymi, szczepowymi, namiestniczymi, chorągwianymi i ogólnozwiązkowymi. Jednak nie powinno zapomnieć się o tym, aby działania programowe realizowały misję ZHP.
Działanie drużyny
Śródroczna praca drużyny opiera się na zbiórkach drużyny i zastępów. Zbiórki odbywają się regularnie i stwarzają możliwość współzawodnictwa między zastępami. W drużynie działa rada drużyny, która składa się z drużynowego i funkcyjnych drużyny (najczęściej przybocznych, zastępowych i innych funkcyjnych). Rada drużyny uczestniczy w planowaniu pracy drużyny i podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących drużyny. W drużynie działa też często zastęp zastępowych, który stwarza możliwość rozwoju dla zastępowych.
Rola drużynowego
Drużynowy ma ogromnie znaczenie w budowaniu drużyny. Poza oczywistą kwestią bycia liderem, organizatorem działań drużyny czy wychowawcą. Ma wspierać swoich wychowanków we wszechstronnym rozwoju. Ponadto ma też być przewodnikiem dla członków drużyny, pomagać w wybraniu odpowiedniego kierunku. Ostatnią kwestią, o której warto wspomnieć, to wchodzenie w rolę starszego brata, który poklepie po ramieniu, wesprze swojego podopiecznego w razie potrzeby.
Charakterystyczne formy pracy
Formy pracy stosowane są w celu uatrakcyjnienia działań drużyny. Poprzez wykorzystanie odpowiednio dobranych form możliwe jest przekazanie treści w sposób interesujący, który angażuje harcerzy do przemyśleń i działania. Charakterystyczne formy to: gawęda, gry (terenowe, zespołowe, sportowe, planszowe, świetlicowe), ognisko, kominek, turniej, wywiad, bieg, alarm czy artystyczne (inscenizacja, teatr, film, fotografia, wystawa). Przy doborze form warto wziąć pod uwagę: wiek harcerzy, rozwój, doświadczenie, zainteresowania i wiedzę jaką posiadają harcerze.
