Naczelny Sąd Harcerski ZHP zaprasza instruktorki i instruktorów, komendy i sądy harcerskie do udziału w otwartych konsultacjach w sprawie nowego Regulaminu sądów harcerskich ZHP.

Realizując Uchwałę XL Zjazdu Związku Harcerstwa Polskiego nr 15 z dnia 10 grudnia 2017 r. w sprawie wniosków szczegółowych Naczelny Sąd Harcerski ZHP zamierza uchwalić w 2018 r. nowy Regulamin sądów harcerskich ZHP.

Tego typu dokument powinien, zdaniem członków NSH ZHP, w możliwie szerokim zakresie uwzględniać opinie różnych gremiów naszego Związku. Dlatego zapraszamy do udziału w konsultacjach i przesyłania, związanych z aktualnym Regulaminem (zarówno kompleksowych jak i odnoszących się do wybranych procedur), sugestii i propozycji dotyczących rozwiązań, które powinny zostać zawarte w nowym Regulaminie, w tym propozycji konkretnych przepisów. Konsultacje, które proponujemy, mają charakter całkowicie otwarty – nie opracowaliśmy żadnej ankiety a załączony opis ma jedynie pomóc w przygotowaniu uwag i sugestii.

Nowy Regulamin sądów harcerskich ZHP musi uwzględniać wytyczne zawarte w Uchwale XL Zjazdu ZHP nr 15 z dnia 10 grudnia 2017 r. w sprawie wniosków szczegółowych.

Te wytyczne to: „(a) unormowanie instytucji odwołania od decyzji o ukaraniu, które powinno być rozpatrywane w składzie kolegialnym, (b) wszczęcie postępowania przed sądami harcerskimi powinno być możliwe w formie elektronicznej, (c) ograniczenie wymogów formalnych wniosku o ukaranie składanego przez wnioskodawcę będącego instruktorem lub pełniącego funkcję instruktorską , by nie musiał on wskazywać naruszonego postanowienia Statutu ZHP, uchwały lub decyzji władz ZHP, z przeniesieniem na właściwy sąd ciężaru zbadania, czy te dokumenty zostały naruszone, (d) uproszczenie procedury oraz ułatwienia współpracy instruktorów z sądami.”

Zadania sądów harcerskich zostały określone w Statucie ZHP:

  1. rozstrzyganie spraw naruszenia Statutu, uchwał lub decyzji władz ZHP przez instruktorów oraz członków ZHP pełniących funkcje instruktorskie i wymierzanie kar w tym zakresie (postępowanie dwuinstancyjne);
  2. rozpatrywanie odwołań od decyzji o ukaraniu podjętych przez komendanta

hufca, komendanta chorągwi lub Naczelnika ZHP (postępowanie jednoinstancyjne);

  1.  rozpatrywanie odwołań od decyzji w sprawie zaliczania służby instruktorskiej (postępowanie dwuinstancyjne);
  2. rozpatrywanie odwołań od decyzji w sprawie skreślenia instruktorów oraz członków pełniących funkcje instruktorskie z listy członków ZHP (postępowanie jednoinstancyjne – po uprzednim rozpatrzeniu odwołania w trybie określonym w § 28 ust. 1 pkt 2 Statutu);

Ponadto sądy sprawują nadzór nad działalnością sądów niższego stopnia a Naczelny Sąd Harcerski ZHP dokonuje wykładni Statutu ZHP.

Statut nie daje sądom harcerskim uprawnień do angażowania się w rozpatrywanie sporów pomiędzy instruktorami lub władzami ZHP, w tym także do prowadzenia pomiędzy nimi mediacji. Jakakolwiek sprawa, którą może zająć się sąd harcerski wymaga wniosku, a zakres tego wniosku musi mieścić się w precyzyjnie określonych statutowych zadaniach tego sądu. Często zdarza się oczywiście, że podłożem np. skarżonej decyzji w sprawie zaliczenia służby instruktorskiej czy złożonego wniosku o ukaranie jest głęboki spór pomiędzy instruktorami. Ocena tej sytuacji jest możliwa dopiero, gdy sąd harcerski przystąpi do rozpatrywania sprawy. Nie każde postępowanie przed sądem harcerskim musi zakończyć się wydaniem przez sąd orzeczenia. Może się zdarzyć np., że w wyniku przedstawionych sądowi argumentów komendant zmieni swoją decyzję (która była zaskarżona), wnioskodawca wycofa swój wniosek, obwiniony zadeklaruje chęć dobrowolnego poddania się karze lub zaproponuje uznanie go winnym i odstąpienie od wymierzania tej kary, a wnioskodawca i sąd taką propozycję zaakceptują.

Wstępna ocena obecnego regulaminu i spraw z ostatnich kilkunastu lat działalności sądów harcerskich pozwala określić przynajmniej kilka problemów, które wymagają zastanowienia, analizy i rozstrzygnięć:

  1. które z zasad działania sądów powinny objąć „uproszczenie procedury”, o której mowa w uchwale XL Zjazdu ZHP,
  2. na czym w praktyce powinno polegać „ułatwienie współpracy instruktorów z sądami”, o którym mowa w uchwale XL Zjazdu ZHP,
  3. jak szczegółowo regulamin powinien określać zasady postępowania zespołów orzekających,
  4. jak postępować w przypadku, gdy sprawą, która została skierowana do sądu harcerskiego, zajmuje się równocześnie prokuratura lub sąd powszechny,
  5. jaki ma być zakres nadzoru sądów wyższego szczebla nad sądami niższego szczebla,
  6.  jak ma zostać określona granica pomiędzy odpowiedzialnością dyscyplinarną członków władz ZHP a ich odpowiedzialnością ponoszoną przed zjazdem (głosowanie w sprawie absolutorium lub w sprawie przyjęcia sprawozdania) – czy, a jeśli tak, to za jakie decyzje związane z wykonywaniem funkcji we władzach ZHP (w przypadku komendanta lub Naczelnika ZHP albo Przewodniczącego ZHP) lub działania, (w przypadku członka władz kolegialnych) ma być ponoszona odpowiedzialność dyscyplinarna przed sądem harcerskim, czy sądy powinny oceniać słuszność rozstrzygnięć władz ZHP w sytuacji, gdy np. instruktor skieruje wniosek o ukaranie komendanta za decyzję, z której jest niezadowolony.

Powyższy zestaw problemów nie jest katalogiem zamkniętym – konsultacje obejmują wszystkie kwestie, które reguluje lub powinien regulować Regulamin sądów harcerskich ZHP.

Prosimy o nadsyłanie wszystkich opinii i propozycji w terminie do dnia 15 maja 2018 r.:

  • pisemnie na adres: Główna Kwatera ZHP, ul. Konopnickiej 6, 00-491 Warszawa, z dopiskiem: KONSULTACJE – REGULAMIN
  • pocztą elektroniczną na adres: [email protected] w tytule wiadomości wpisując: KONSULTACJE – REGULAMIN